JS Partner Jakub Starański
zobacz inne produkty

Podczas pracy nad katalogiem, poza wyodrębnieniem i pokazaniem istniejących podwójnych szelągów, celem autorów była również kwerenda literatury tematu. Opierając się na kolekcjach własnych, kolegów kolekcjonerów oraz zbiorach muzealnych, zweryfikowali istnienie wielu monet. Uporządkowania wymagały zwłaszcza monety Bogusława XIV, których część była źle opisana, a kilka wymienianych roczników (1623–1627) w ogóle nie zostało wybitych. Poza częścią katalogową w osobnych rozdziałach autorzy szczegółowo opisują monety każdego emitenta. Określają ich istotne cechy, na podstawie których można rozpoznać, w jakiej mennicy zostały wybite, a czasami nawet zidentyfikować, kto był autorem stempli do ich produkcji. W części katalogowej monety zostały przedstawione w układzie chronologicznym. Nie dość, że zachowano układ od najstarszej do najmłodszej, starając się również zachować chronologię poszczególnych typów i odmian. Dzięki temu można zaobserwować, jak z biegiem czasu zmieniały się monety poszczególnych emitentów nawet w obrębie jednego roku czy jednego typu.

Kilka słów o podwójnych szelągach:

"...Podwójny szeląg, duplex solidus, Doppelschilling czy też nazywany potocznie przez kolekcjonerów DS, to nominał spotykany w obu Saksońskich Okręgach Rzeszy. Jego historia u nas – bo tak my, tu urodzeni, powinniśmy traktować te ziemie, rozpoczęła się w 1594 roku w mennicy szczecińskiej, pod stemplami Jana Fryderyka. Efektowna, przepiękna moneta wytworzona technologią walcowania powstała w niewielu egzemplarzach. Po kilkunastu latach przerwy, w 1609 roku książę wołogoski Filip Juliusz równie efektownymi monetami wznawia ich produkcję we Franzburgu, odchodząc jednocześnie od technologii prasy walcowej. Na przykładzie tego księcia, który jako jedyny wytwarzał je nieprzerwanie w latach 1609–1621, widać powolny upadek ekonomiczny i monetarny cesarstwa, który doprowadził do okresu zwanego kipper und wipperzeit. Pierwsze egzemplarze to monety okazałe, o wadze ponad 3 g, z roku na rok zmniejszające swoją średnicę oraz wagę, by w 1621 roku osiągnąć połowę wagi pierwotnej. W Koszalinie biją podwójne szelągi bracia Franciszek, Ulryk, a w roku 1628 Bogusław XIV. Praca tej mennicy była nielegalna, zresztą tak jak i wszystkich mennic pomorskich, z wyjątkiem mennicy okręgowej zlokalizowanej w Szczecinie. Właśnie w niej Franciszek, już jako książę szczeciński, kontynuuje ich produkcję. 

Fascynująca jest historia działalności mennicy w Darłowie. Nieznany z nazwiska mincerz w małym krążku zakodował wiele informacji niezauważonych dotychczas przez badaczy. Tę intrygującą historię, godną opowieści Dana Browna, wyjaśniamy w odrębnym rozdziale. Od Kodu da Vinci różni się tym, że nie jest fikcją literacką. Mennica darłowska pracuje z przerwami tylko na rzecz Bogusława XIV, a nie, jak dotąd sądzono, również dla Ulryka. I wreszcie zagmatwana historia mennictwa ostatniego Gryfity, skutkująca niemożliwością określenia miejsca powstania wielu typów monet. Tylko Darłowo ze swoją symboliką dało nam tę szansę, niestety nie byliśmy w stanie określić proweniencji części odmian podwójnych szelągów. W 1629 roku kończy się historia tego nominału w zjednoczonym już księstwie pomorskim, by ponownie zaistnieć w 1656 roku już tylko w prowincji pomorskiej Królestwa Szwecji. Produkcja podwójnych szelągów stemplami wykonanymi przez Gottfrieda Tabberta – szczecińskiego Dadlera, któremu poświęcamy jeden z rozdziałów, trwa do 1662 roku. Tabbert – złotnik, mincerz, doskonały wykonawca stempli – sam w sobie może być przedstawiany jako historia mennictwa pomorskiego. Już w 1619 roku na monetach Franciszka zauważamy jego punce, a mistrzostwo Tabberta wykorzystywano nawet po jego śmierci. Jeszcze w 1669 roku użyto jego punc do produkcji monet..." 

Spis treści

 

 

Wstęp.......................................................................................................................................... 7 

Zarys mennictwa pomorskiego XII-XVI wiek............................................................................... 11 

Systemy pieniężne na Pomorzu na przełomie XVI i XVII wieku.................................................... 29 

Mennictwo pomorskie w okresie kryzysu monetarnego................................................................ 41 

Mennica Bogusława XIV w Darłowie............................................................................................ 51 

Gottfried Tabbert - rytownik i medalier dworu szczecińskiego.................................................... 69 

Podwójne szelągi w skrabach monet........................................................................................... 79 

Kontrmarki na podwójnych szelągach........................................................................................ 101

Fałszerstwa podwójnych szelągów............................................................................................. 119 

Abrewiacje na monetach pomorskich......................................................................................... 125

Legendy na podwójnych szelągach............................................................................................. 131

Varia........................................................................................................................................... 137

Jan Fryderyk............................................................................................................................... 141 

Sylwetka....................................................................................................................................... 141

Mennictwo.................................................................................................................................... 142

Podwójne szelągi........................................................................................................................... 156

Filip Juliusz................................................................................................................................. 159 

Sylwetka....................................................................................................................................... 159

Mennictwo.................................................................................................................................... 160

Podwójne szelągi........................................................................................................................... 172

Franciszek.................................................................................................................................. 179 

Sylwetka...................................................................................................................................... 179

Mennictwo.................................................................................................................................... 180

Podwójne szelągi........................................................................................................................... 183

Ulryk........................................................................................................................................... 187 

Sylwetka....................................................................................................................................... 187

Mennictwo..................................................................................................................................... 188

Podwójne szelągi............................................................................................................................ 191

Bogusław XIV.............................................................................................................................. 197 

Sylwetka....................................................................................................................................... 197

Mennictwo.................................................................................................................................... 201

Podwójne szelągi........................................................................................................................... 218

Karol X Gustaw........................................................................................................................... 231 

Sylwetka....................................................................................................................................... 231

Karol XI Wittelsbach................................................................................................................... 233 

Sylwetka...................................................................................................................................... 233

Mennictwo królów szwedzkich na Pomorzu do 1672 roku........................................................... 237

Podwójne szelągi bite przez Szwedów na Pomorzu..................................................................... 247

Struktura i układ katalogu.......................................................................................................... 253

Katalog podwójnych szelągów.................................................................................................... 255 

Jan Fryderyk................................................................................................................................. 257

Filip Juliusz................................................................................................................................... 259

Franciszek................................................................................................................................... 272

Ulryk........................................................................................................................................... 277

Bogusław XIV............................................................................................................................. 289

Karol X Gustaw........................................................................................................................... 310

Karol XI Wittelsbach.................................................................................................................... 315

Zakończenie.............................................................................................................................. 319 

Podziękowania.......................................................................................................................... 323 

Bibliografia............................................................................................................................... 325